ΕΥΗΜΕΡΙΑ – ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ – ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Βασικές συνιστάμενες της ευημερίας του ατόμου και κατά προέκταση της κοινωνίας είναι τα αγαθά της υγείας, της μόρφωσης, της ασφάλειας και της απασχόλησης.

Σημαντικό συστατικό της ευημερίας είναι η δυνατότητα του ατόμου να συμμετέχει ενεργά στην κοινωνική ζωή (πχ. η εργασία είναι μέρος της συμμετοχής μας στην κοινωνική ζωή).

Η πρόκληση και καθήκον μιας κοινωνίας και κατ’ επέκταση μιας κυβέρνησης είναι η δημιουργία συνθηκών που καθιστούν δυνατή την άσκηση αυτών των βασικών δικαιωμάτων με τελικό επακόλουθο την ευημερία.

Κύρια παράμετρος, μεταξύ άλλων, στην επίτευξη της ευημερίας είναι η διαμόρφωση και αποκατάσταση της οικονομίας. Προκαταβολικά πρέπει να τονίσουμε ότι στο μοντέλο ανάπτυξης το οποίο επιλέγουμε πρώτα έρχεται ο άνθρωπος και η κοινωνία και μετά η οικονομία. Η οικονομία πρέπει να σέβεται το περιβάλλον και να εξασφαλίζει ένα ελάχιστο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης όλων των μελών της κοινωνίας.

Η οικονομική οργάνωση και ανάπτυξη πρέπει να συνεργάζεται με την κοινωνική βάση και να είναι συμβατή με το κοινό καλό μακροπρόθεσμα και σε καμία περίπτωση να μη στρέφεται εναντίον του.

Εάν δεν προχωρήσουμε σε ριζικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μας (κατάργηση του καταναλωτισμού, ατομική λιτότητα, συμμετοχή στα κοινά, ο τρόπος που ψηφίζουμε) και δεν δώσουμε νέα κατεύθυνση στην οικονομία πολύ σύντομα τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας θα αντιμετωπίσουν ένα εχθρικό πλανήτη με εξαντλημένους τους φυσικούς του πόρους, καταστροφή του περιβάλλοντος, αποδεκατισμό των ζωικών ειδών, ελλείψεις σε τρόφιμα και πιθανόν πολέμους.

Οι αλλαγές που απαιτούνται στην οικονομία είναι τεράστιας κλίμακας και είναι λάθος να αφήσουμε τη λύση τους των οικονομικών προβλημάτων για επόμενο χρονικό διάστημα. Είναι σημαντικός ο προσδιορισμός των βημάτων που απαιτούνται για να βγούμε από την καταστροφική πορεία που έχουμε πάρει στα πλαίσια ενός πολιτικού και κοινωνικού διαλόγου.

Οι οικονομικοί μας στόχοι πρέπει να είναι συμβατοί με τα όρια των πόρων και των εκπομπών C0²  του πλανήτη. Το μοντέλο αυτό θα πρέπει στοχεύει σε σύγκλιση των αποδοχών των μελών της κοινωνίας, περιστολή των εκπομπών του άνθρακα, περιστολή παραγωγής τοξικών αποβλήτων, περιστολή άντλησης υπόγειων υδάτων, και στη ρύθμιση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αέρας, ήλιος, γεωθερμία).

Οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σε ενεργειακή αποδοτικότητα, σε αποδοτικότητα πόρων, σε υποδομές χαμηλών εκπομπών άνθρακα και η προστασία των «δεξαμενών άνθρακα» (δάση) και της βιοποικιλότητας είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία του μέλλοντος.

Η σημερινή οικονομία είναι οικολογικά ασύμφορη και κοινωνικά προβληματική (οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι). Η οικονομία που θέλουμε δεν πρέπει να βασίζει την σταθερότητά της στην συνεχή αύξηση της κατανάλωσης.

Έχοντας υπόψη τα παραπάνω και γνωρίζοντας ότι ο πλανήτης μας είναι ένα πεπερασμένο σύνολο το οποίο σύντομα δεν θα μπορεί να θρέψει τα δισεκατομμύρια των ανθρώπων που αυξάνουν αλματωδώς πρέπει να προχωρήσουμε σε οικονομικά πλάνα όπου ένας από τους βασικούς παράγοντες της μακροοικονομίας θα είναι οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Αυτή τη στιγμή ο χρόνος τρέχει αρνητικά για το περιβάλλον του οποίου αποτελούμε αναπόσπαστο κομμάτι. Η αντιμετώπιση της καταστροφής του περιβάλλοντος είναι πρόβλημα το οποίο δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί σε δεύτερο χρόνο. Απαιτείται άμεση ενέργεια. Προς αυτή τη κατεύθυνση θα πρέπει να λειτουργήσουμε με δυο τρόπους. Πρώτον ενημερώνοντας τον κόσμο για την ταχύτατη αλλαγή του περιβάλλοντος και την σημασία της και δεύτερος παράγοντας μακροοικονομικά μοντέλα όπου θα προβλέπεται η αναστολή και αναστροφή της βλαπτικής επίδρασης του ανθρώπου στο περιβάλλον. Κλασσικό παράδειγμα η εργασία του καναδού Victor¹   ο οποίος χρησιμοποιώντας ιστορικά δεδομένα κάνει πρόβλεψη για τα μακροοικονομικά του Καναδά μέχρι το 2035 ενσωματώνοντας στους υπολογισμούς του τις εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακα όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα από το βιβλίο του Tim Jackson του 2009 «Ευημερία χωρίς ανάπτυξη».

Η μελέτη του Victor σχεδιάστηκε για να εξετάσει ένα σενάριο χαμηλής ανάπτυξης για την οικονομία του Καναδά. Το μοντέλο διαμορφώθηκε με βάση πραγματικά δεδομένα του Καναδά σχετικά με βασικές μακροοικονομικές μεταβλητές και βγάζει συμπεράσματα μέχρι το 2035. Στο μοντέλο αυτό παρακολουθείται και η ανεργία, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και το επίπεδο της φτώχιας (η παρακολούθηση της φτώχιας γίνεται με τον Δείκτη Ανθρώπινης Φτώχιας των ΗΕ).

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΕΡΓΟΥΛΑΣ

1.Victor P. Managing without growth, April 2008. Άρθρο για το εργαστήριο του ADC με τίτλο “Confronting Structure”. www.sd.commission.org.uk/pages/redefining -prosperity.html