Οι αδυναμίες και δυσκολίες της σημερινής Γερμανίας σε τομείς της εξωτερικής πολιτικής είναι γνωστές όχι μόνο σε εκείνους που ασχολούνται λόγω επαγγέλματος και ενδιαφερόντων πιο συστηματικά με το συγκεκριμένο αντικείμενο, αλλά και εκείνους και εκείνες που έχουν ευρύτερα πολιτικά ενδιαφέρονται.
Η ισχυρότερη οικονομικώς χώρα της Ευρώπης είναι πολιτικοστρατιωτικώς κολοβή. Οι παρεμβατικές της δυνατότητες με τη χρήση όπλων είναι μηδαμινές. Έως τώρα τουλάχιστον. Τούτο δύναται να το εκτιμήσει κανείς όπως νομίζει, αλλά είναι μια πραγματικότητα. Το βάρος της ιστορίας, αλλά και οι δεσμεύσεις στη συμφωνία “4+2” περιορίζουν τις πιθανές δράσεις στρατιωτικής ισχύος της μεσευρωπαϊκής χώρας. Δεν είναι στις προθέσεις μου να εκθέσω ποιες πιθανότητες επικράτησης έχει η μία ή η άλλη εξελικτική πορεία των μελλοντικών πραγμάτων στην ήπειρό μας και, κυρίως, στη δική μας ιδιαίτερη γωνιά της από τη μία ή την άλλη (μελλοντική) κατεύθυνση της γερμανικής εξωτερικής πολιτικής. Απλώς θέλω να επισημαίνω ότι καλό είναι όταν διατυπώνουμε κάτι δημοσίως, ιδίως όταν διατυπώνουμε κάτι γραπτώς, να είμαστε πιο προσεκτικοί σε αυτά που ισχυριζόμαστε.
Επέκρινα την προχειρότητα και τους κινδύνους που ενέχει αυτή η επιπολαιότητα όταν χαρακτηρίζει το λόγο πανεπιστημιακών αναφορικώς με θέματα που άπτονται της ασφαλείας της χώρας και της ειρήνης στην περιοχή. [βλ. σχετικώς, Όμηρος Ταχμαζίδης, Περί ρατσισμού και Τούρκων και Όμηρος Ταχμαζίδης, Η αμφίβια πατρίδα του ιμπεριαλιστή γείτονα] Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με κείμενα δημοσιογράφων σε μεγάλης κυκλοφορίας έντυπα. Ειδικά όταν πρόκειται για δημοσιογράφους star του ελληνικού συστήματος πληροφόρησης.
Συγκεκριμενοποιώ. Με τον τίτλο “Κι αυτοί χτενίζονται!” ο δημοσιογράφος Ι.Κ. Πρετεντέρης, επικαλείται δύο γερμανικές εφημερίδες και την άποψή τους, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση εξ αιτίας της Γερμανίας οδηγήθηκε σε μια ήττα στον Καύκασο και στην ανατολική Μεσόγειο. Με βάση αυτόν τον ισχυρισμό και τη θέση της γερμανικής πλευράς, όπως την αντιλαμβάνεται ο ίδιος, στην ενδοευρωπαϊκή συζήτηση περί αυτονομίας ή όχι από τον αμερικανικό παράγοντα φιλοτεχνεί ο δημοσιογράφος της αθηναϊκής εφημερίδας “ΤΑ ΝΕΑ” (φύλλο Σαββατοκύριακου 21-22 Νοεμβρίου 2020) τη δική του εικόνα-ισχύος της σημερινής Γερμανίας.
Είναι αυτή η Γερμανία, η οποία προσωποποιείται στην “Μέρκελ”. Έχει και αυτό τη σημασία του: μια ηγέτιδα ταυτίζεται ως γυναίκα πιο εύκολα με το στερεότυπο της χλιαρότητας, της αδυναμίας, της αναποφασιστικότητας. Και αυτή είναι η Γερμανία, η Γερμανία της Μέρκελ, μια χώρα χωρίς βούληση και αποφασιστικότητα, μια χώρα αδύναμη να πράξει. Και αυτό έχει συμπαρασύρει, κατά Πρετεντέρη, όλη την Ευρώπη: “… από την άλλη πλευρά η γερμανικής έμπνευσης ευρωπαϊκή πολιτική της αφασίας και της απραξίας έχει αποτύχει παντού. Στο Ιράκ, στη Συρία, στην Ουκρανία, στη Λιβύη, στον Καύκασο, στη Μεσόγειο. Απέτυχε με τη Ρωσία. Απέτυχε και με την Τουρκία. Απέτυχε με τον Τραμπ. Θα αποτύχει και με την Κίνα. Δεν θέλει να χειριστεί τίποτα κι όταν χειρίζεται κάτι, το κάνει χειρότερο. Προτιμά να χτενίζεται”.
Και αυτός ο τελευταίος χυδαίος υπαινιγμός απευθύνεται στην στερεοτυπική ανδρική αντίληψη, ότι οι γυναίκες το μόνο που κάνουν είναι να το …ξύνουν. Ενώ σε παρόμοιες περιπτώσεις, όπως στην περίπτωση της Τουρκίας, χρειάζεται “μαγκιά”, αυτή την χαρακτηριστική ανδρική ιδιότητα που κάνει τους άνδρες πολιτικούς ξεχωριστούς: “Η μαγκιά λοιπόν δεν είναι να κάνεις το κοκοράκι, ούτε τον επιλοχία. Η μαγκιά είναι να φέρεις τον άλλον σε τέτοια κατάσταση που να του πάρεις τα εσώρουχα και να το καταλάβει αφού του τα πήρες”. Αν και κομμάτι σεξιστικό και χυδαίο, ακούγεται ιδιοφυές και αναρωτιέμαι αν το σκέφτηκε μόνος του ο σύμβουλος έκδοσης της εφημερίδας ή αν τον βοήθησε και κανένας άλλος συνάδελφός του… Αναγκάζομαι να γίνω κυνικός, αλλά και η γελοιότητα έχει κάποια όρια.
Ο Ι.Κ.Πρετεντέρης επικαλείται κάποιες γερμανικές εφημερίδες για να κατακεραυνώσει την πολιτική της Γερμανίας, την πολιτική της Μέρκελ: “… ότι η πολιτική της Μέρκελ μάς πήρε στο λαιμό της είναι περίπου δεδομένο και αδιαμφισβήτητο”. Αν θεωρεί ο δημοσιογράφος και σύμβουλος έκδοσης της εφημερίδας “ΤΑ ΝΕΑ”, Ι.Κ.Πρετεντέρης ότι η διεθνής πολιτική κρατών, όπως η Γερμανία, καθορίζεται αποκλειστικώς και μόνο από τον επικεφαλής της κυβέρνησης, δεν μπορούμε να τον ακολουθήσουμε στην πλάνη του. Ούτε να συμμερισθούμε τα απλοϊκά συμπεράσματα του τύπου: “Ούτως ή άλλως, ήταν μάλλον προεξοφλημένο ότι θα αποτύχει στην εξωτερική πολιτική μια χώρα που έχει απλώς εσωτερικές έγνοιες, καμία γεωπολιτική αντίληψη, μόνο οικονομική διεθνή παρουσία και μηδαμινή στρατιωτική ισχύ”.
Αλλά ο αθηναίος δημοσιογράφος φανερώνει στη συνέχεια ότι έχει και σημαντικά κενά πληροφόρησης, τέτοια που είναι ανεπίτρεπτα για μια παλιά καραβάνα και τωρινό διευθυντή έκδοσης ενός ιστορικού φύλλου, όπως “ΤΑ ΝΕΑ”. Σημειώνει στη συνέχεια των χαρακτηρισμών της σημερινής Γερμανίας αναφορικώς με την έλλειψη στρατιωτικής παρουσίας: “Αν δεν κάνω λάθος, η τελευταία φορά που η ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου είδε γερμανό λοχία ήταν την εποχή του στρατάρχη Ρόμελ και του Άφρικα Κορπς – και τότε δεν ήταν για καλό”. Και συμπεραίνει μετά από αυτή την περισπούδαστη παρατήρηση: “Η απραξία τους έχει μετουσιωθεί σε πολιτικό κανόνα. Σε δόγμα”.
Και ενώ ο Ι.Κ. Πρετεντέρης αναζητά γερμανό λοχία στα πέριξ, πλοία του γερμανικού πολεμικού ναυτικού επιχειρούν στο Αιγαίο και στη ανατολική Μεσόγειο, ελλιμενίζουν σε ελληνικούς και τουρκικούς λιμένες, “εξοικειώνονται” από κάθε άποψη με τις τοπικές θάλασσες και τις τοπικές στεριές, ένθεν και ένθεν και όλα αυτά εντελώς “άδολα και φιλικά”… Η φρεγάτα Sachsen π.χ. ελλιμένισε επανειλημμένως στην Θεσσαλονίκη, απέναντι και σε μικρή απόσταση από το μνημείο του Ολοκαυτώματος, πίσω από το Μουσείο Κινηματογράφου (γίνομαι λεπτομερής για τους Θεσσαλονικείς και τους επισκέπτες της πόλης που γνωρίζουν την περιοχή) την ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος. Μια αθόρυβη συμβολική κίνηση, μέσω της οποίας η γερμανική πλευρά δήλωνε με σαφήνεια ότι η μεσευρωπαϊκή χώρα επανήλθε στην κανονικότητα… κατά συνέπεια ένα γερμανικό πολεμικό πλοίο χωρίς καμία ενοχή μπορεί να ελλιμενίζει εκεί ακριβώς όπου ελλιμένιζαν άλλοτε τα πολεμικά πλοία με την κόκκινη σημαία, το σταυρό και τη σβάστικα (Reichskriegsflagge)… Και τούτο ενόσω το σημερινό γερμανικό κράτος συνεχίζει να κωλυσιεργεί συστηματικώς στο ζήτημα των οφειλών πολεμικών επανορθώσεων προς τη χώρα μας…
Φυσικά δε λησμονεί ο Ι.Κ.Πρετεντέρης, ο οποίος αναζητά (επιθυμεί;) γερμανό λοχία στην περιοχή, να υπενθυμίσει την προπολεμική βρετανική πολιτική του appeasement και να αναμασήσει το στερεότυπο περί ευθύνης της στην πυροδότηση της χιτλερικής επιθετικότητας: “Είναι ακριβώς η ίδια λογική που οδήγησε το Χίτλερ από το Μόναχο στα περίχωρα της Μόσχας”. [Βλ. για τη γενικότερη “κακοποίηση” της ιστορίας το κείμενό μου, Όμηρος Ταχμαζίδης, Ο εθνολαϊκισμός είναι χωρίς νου και γνώση]
Με τέτοια και άλλα παρόμοια επιχειρήματα καταλήγει ο Ι.Κ. Πρετεντέρης στο συμπέρασμα ότι το ανώτατο στάδιο της πολιτικής μαγκιάς, είναι να πάρει κανείς τα σώβρακα του Ερντογάν, χωρίς να το πάρει ο τελευταίος είδηση… Repetitio matter studiorum est: “Η μαγκιά είναι να φέρεις τον άλλον σε τέτοια κατάσταση που να του πάρεις τα εσώρουχα και να το καταλάβει αφού του τα πήρες”!!!
Κλείνοντας και κάπως πιο ψύχραιμα, αφού ευθυμήσαμε λιγάκι, θέλω να σημειώσω ότι τόσο ο επιστημονικός, όσο και ο δημοσιογραφικός λόγος είναι μέρος της ασφάλειας ή των ανασφαλειών μιας χώρας, διότι από την ποιότητά τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και η ποιότητα των αντιδράσεων των πολιτών. Και από αυτήν το μέλλον μιας χώρας.