ΚΑΠΟΙΕΣ ΕΠΙΠΛΕΟΝ ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΟ ΖΗΤΗΜΑ

Ένα από τα πιο ζωτικά στοιχεία επιβίωσης και ανάπτυξης κάθε κοινωνίας είναι η κατανάλωση ενέργειας. Το ζήτημα παραγωγής και διανομής ενέργειας, είναι πρωτεύων ζήτημα κάθε κοινωνίας.

Η εκδήλωση των βιομηχανικών επαναστάσεων σε μεγάλο βαθμό καθορίζεται ως προς τα επιμέρους χαρακτηριστικά, την επέκταση και τα όριά από την χρησιμοποιούμενη ενέργεια.

Κύριο χαρακτηριστικό της έως τώρα παραγωγής και διανομής ενέργειας είναι η συγκέντρωση των αντίστοιχων μονάδων και δικτύων σε λίγους και άρα ισχυρούς πολιτικά/οικονομικά δρώντες. Είναι ένα διεθνές φαινόμενο που εντοπίζεται σε κάθε εναλλακτική μορφή ενέργειας.

Αυτό δημιουργεί μία σειρά από προβλήματα, τοπικά, περιφερειακά, παγκόσμια, μιας που αναπτύσσονται μία σειρά από σχέσεις εξάρτησης μεταξύ δρώντων με επάλληλα επίπεδα δράσης και αντικρουόμενα συμφέροντα και ανάγκες. Επί τροχάδην αναφέρω:

Πρώτον, πολύ πιθανόν να επέλθει αδυναμία στην επαρκή πρόσβαση σε όλους όσοι τη χρειάζονται, λόγω αντικειμενικής/οικονομικής αδυναμίας των μεμονωμένων κέντρων παραγωγής και διανομής να την παρέχουν σε όλους οπουδήποτε.

Δεύτερον, ενδέχεται να δίνεται προτεραιότητα, λόγω των πολύπλοκων σχέσεων εξάρτησης που αναπτύσσονται σε μία παγκοσμίως ανταγωνιστική οικονομία, στην παροχή σε εκείνες τις κοινότητες ή τις δραστηριότητές οι οποίες συνάδουν με την εξυπηρέτηση των πολιτικών και οικονομικών σκοπιμοτήτων εκείνων οι οποίοι ελέγχουν τα κέντρα παραγωγής και διανομής της ενέργειας.

Τρίτον, ο ανταγωνισμός για την εξασφάλιση ενέργειας από εκείνους που δεν έχουν επαρκή πρόσβαση οδηγεί σε συγκρούσεις, εσωτερικές/κοινωνικές ή και διεθνείς.

Ο ανταγωνισμός για τον έλεγχο της παραγωγής και διανομής ενέργειας σε συνδυασμό με τη χρήση της ενέργειας στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης λογικής μεγιστοποίησης του κέρδους της παραγωγικής δραστηριότητας από τη μια και μεγιστοποίησης της καταναλωτικής ευμάρειας από την άλλη, οδηγούν όχι μόνο σε εξάρτηση από τα κέντρα εξουσίας της παραγωγής και διανομής αλλά και σε αλόγιστη κατανάλωση ενέργειας, όταν επιτυγχάνεται ευκολότερη (ή φθηνότερη) πρόσβαση. Η κάθε μία από αυτές τις επιπτώσεις με τη σειρά της επιφέρει μία σειρά από άλλα δεινά. Ενδεικτικά αναφέρω τις επιβαρυντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, ενώ ανακυκλώνει ενδυναμώνοντας τα τρία προαναφερόμενα προβλήματα.

Επίσης, η εύρεση αποτελεσματικών λύσεων στην παραγωγή, διανομή, πρόσβαση στην ενέργεια ενδεχομένως να φαλκιδεύεται με αποτέλεσμα η μετάβαση σε πιο αποδοτικές λύσεις, αναλόγως των αναγκών και των προβλημάτων τα οποία αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες να είναι ανεπαρκής.

Για τους λόγους αυτούς, και όχι μόνο, η πρόσβαση στην ενέργεια πρέπει να αναγνωριστεί ως μία θεμελιώδης συνιστώσα της ανθρώπινης και κοινωνικής ζωής, και ως τέτοια να αντιμετωπίζεται από τις κυβερνήσεις και τους διεθνείς οργανισμούς.

Επομένως, τόσο η παραγωγή όσο και η διανομή ενέργειας πρέπει να γίνουν πιο δημοκρατικές, δηλαδή από όσο το δυνατόν περισσότερους σε όλους ανάλογα με τις ανάγκες τους. Κάθε οικιακό ή επιχειρηματικό κτίριο, κάθε δημόσιο κτίριο, κάθε κοινότητα πρέπει να παράγουν τη δική τους ενέργεια. Εάν η παραγωγή της κάθε επιμέρους μονάδας υστερεί των αναγκών της, τότε το κεντρικό σύστημα παραγωγής και διανομής σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδο θα καλύπτει το έλλειμμα. Εάν υπάρχει πλεόνασμα, αυτό θα διοχετεύεται στο κεντρικό σύστημα προς άλλους καταναλωτές. Αντίστοιχη θα είναι η χρεωπίστωση ενέργειας στους χρηματικούς λογαριασμούς. Σκοπός είναι οι τοπικές ανάγκες να καλύπτονται από την τοπική παραγωγή ώστε εκτός των άλλων να είναι όσο το δυνατόν μικρότερες οι απώλειες ενέργειας από τη μεταφορά τους μέσω καλωδίων σε μακρινές αποστάσεις.

Για την επίτευξη των παραπάνω πρέπει να γίνει εκμετάλλευση όλων των πηγών που παρέχει ελεύθερα η φύση σε όλους μέσω του ήλιου, του αέρα, των κυμάτων, της γης, Ιδιαίτερη έμφαση, στο δρόμο της κοινωνικής ισότητας, της ενεργειακής επάρκειας και της τοπικότητας της παραγωγής πρέπει να δοθεί στην αξιοποίηση του νερού και στην παραγωγή υδρογόνου. Αυτό επαναφέρει στη συζήτηση, με ακόμη μεγαλύτερη επιτακτικότητα και αναγκαιότητα την αποκατάσταση του νερού ως ένα ελεύθερο κοινωνικό αγαθό. Ακόμη και η παραγωγή από την καύση απορριμμάτων μπορεί να συνεισφέρει θετικά, δίνοντας λύση και σε ένα ακόμη πρόβλημα, αυτό της διαχείρισης των σκουπιδιών. Όλα τα παραπάνω πρέπει να προωθηθούν σε συνδυασμό με παλαιότερες μορφές για ομαλή μετάβαση και εξασφάλιση των απαιτούμενων αποθεματικών σε περιπτώσεις κρίσεων.

Η εξέλιξη της επιστήμης και των τεχνολογικών εφαρμογών της είναι ένα στοιχείο που προσδιορίζει την ένταση και το όριο της μετάβασης από τις παλαιές μορφές παραγωγής και διανομής στις νέες πιο δημοκρατικές, πιο αποδοτικές, πιο πρόσφορες προς ένα βιώσιμο μέλλον. Ένα άλλο είναι η πολιτική βούληση, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων για την υιοθέτηση ενός άλλου μοντέλου παραγωγής και διανομής όχι μόνο της ενέργειας, αλλά του συνολικά παραγόμενου προϊόντος σε τοπικό, εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο.

Πηγές:

• https://manosdanezis.gr/wp-content/uploads/2019/03/%CE%95%CE%BD%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CE%BF-%CE%B3%CE%B5%CE%BD%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B1%CF%82-%CE%BD%CE%AD%CF%89%CE%BD-%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8E%CE%BD.pdf
• https://zenithmag.wordpress.com/2011/12/15/%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BC%CE%B9%CE%B1-%CF%80%CF%81%CE%AC%CF%83%CE%B9%CE%BD%CE%B7-%CE%B5%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-2/
• https://zenithmag.wordpress.com/category/%ce%b5%ce%bd%ce%b5%cf%81%ce%b3%ce%b5%ce%b9%ce%b1-%cf%80%ce%bf%ce%bb%ce%b9%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%b7-%ce%ba%ce%b1%ce%b9-%ce%bf%ce%b9%ce%ba%ce%bf%ce%bd%ce%bf%ce%bc%ce%b9%ce%b1-energy-politics-eco/

O Άγγελος Μπληζιώτης είναι μέλος του Ε.Γ. της ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗΣ