Το 2015 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με απόφασή του κήρυξε την 2η Αυγούστου ως “Ευρωπαϊκή Ημέρα Μνήμης του Ολοκαυτώματος των Ρομά”.
Τον Μάιο του 1944 ξεκίνησαν οι Γερμανοί Ναζί την επιχείρηση ολοκλήρωσης της “τελικής λύσεως” και στο “στρατόπεδο τσιγγάνικων οικογενειών στο Άουσβιτς”. Το στρατόπεδο των Τσιγγάνων έπρεπε να διαλυθεί, σύμφωνα με τον προγραμματισμό των χιτλερικών, ήδη από τις 16 Μαΐου 1944, αλλά τα τμήματα των SS που επιχείρησαν να βγάλουν τους έγκλειστους από τα καταλύματα του στρατοπέδου και να τους οδηγήσουν στα κρεματόρια, αντιμετώπισαν την αντίσταση των Τσιγγάνων, ανδρών, γυναικών και παιδιών, οι οποίοι αρνιόταν να ακολουθήσουν τους δημίους τους κρατώντας ως όπλα ραβδιά, εργαλεία και πέτρες. Τα επιφορτισμένα με την εκτέλεση της εντολής εκκένωσης και μεταφοράς SS αποχώρησαν προς στιγμή. Επανήλθαν ωστόσο στις 2 Αυγούστου 1944 και εκκένωσαν το στρατόπεδο οδηγώντας περίπου 3.000 Τσιγγάνους στους θαλάμους αερίων του Άουσβιτς-Μπίρκεναου, ενώ υπολογίζεται ότι από τις 23.000 Ρομά που είχαν μεταφερθεί στο συγκεκριμένο στρατόπεδο είχαν θανατωθεί περίπου 19.000.
Συνολικά οι Ναζί εξόντωσαν 500.000 Ρομά σε διάφορες περιοχές της κατακτημένης από το γερμανικό Τρίτο Ράιχ χώρες της Ευρώπης, αριθμός ο οποίος αντιστοιχεί στο ένα τέταρτο των Ρομά που ζούσαν σε αυτές τις περιοχές.
Σήμερα μαζί με τον αντισημιτισμό αναβιώνει σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ο αντιτσιγγανισμός. Ήδη από το 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνιστούσε στις χώρες μέλη να εκπονήσουν εθνικές στρατηγικές για την κοινωνική ενσωμάτωση των Ρομά. Σε μια πρώτη εκτίμηση της κατάστασης το 2017, μετά την καθιέρωση και του σχετικού ευρωπαϊκού πλαισίου δράσης, διαπιστώθηκε ότι υπήρξε από το 2011 έως το 2017 μια αργή βελτίωση σε διάφορους τομείς στη ζωή των Ρομά, αλλά η γενικότερη κατάσταση συνέχιζε να είναι αρνητική. Γεγονός που επιδεινώθηκε με την πανδημία.
Στην χώρα μας ο αντιτσιγγανισμός ενισχύθηκε καθοριστικά από τη δράση της εγκληματικής οργάνωσης της Χρυσής Αυγής, ενώ η οικονομική κρίση οδήγησε στην υποχώρηση όλων των προσπαθειών ενσωμάτωσης – είχε αρχίσει από την εποχή της πρώτης κυβέρνησης της “Αλλαγής” – και στην νέα μεγαλύτερη περιθωριοποίηση τσιγγάνικων πληθυσμών. Μετά την οικονομική κρίση και την πανδημία η κατάσταση της κοινωνικής ενσωμάτωσης των Ελλήνων Ρομά έχει οπισθοδρομήσει δραματικά και αυτό γίνεται ολοφάνερο στους τομείς της απασχόλησης, της εκπαίδευσης, της υγείας και της κατοικίας. Η αντικοινωνική πολιτική της κυβέρνησης του Κ.Μητσοτάκη βασιζόμενη στις ιδεολογικοπολιτικές εμμονές της, αλλά και στις διάχυτες ρατσιστικές αντιτσιγγανικές αντιλήψεις της εκλογικής πελατείας του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας, αλλά και πολλών στελεχών της, δε φαίνεται διατεθειμένη να ακολουθήσει οποιουδήποτε είδους πολιτική συστηματικής ενσωμάτωσης των τσιγγάνικων πληθυσμών στην ελληνική κοινωνία.
Η ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ τιμά τη σημερινή ιστορική ημέρα μνήμης καλώντας τους Έλληνες πολίτες να απομονώσουν τις ακραίες φωνές και τις πρακτικές μισανθρωπίας στην ελληνική κοινωνία και να σηκώσουν τείχος ενάντια στα ρατσιστικά στερεότυπα και στον αντιτσιγγανισμό.
ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ ΦΑΣΙΣΜΟΣ!
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Ο πίνακας αναπαριστά τη σύλληψη των μελών ενός καταυλισμού Τσιγγάνων από τα γερμανοναζιστικά SS και είναι της Ρομά εικαστικού Ceja Stoika, η οποία είναι επιζήσασα του Άουσβιτς και του Ολοκαυτώματος.