Εκπαίδευση – Εξέλιξη ιατρών του ΕΣΥ, ΣΟΕΕΝ, Ακαδημίες του ΕΣΥ, Κλινικός Καθηγητής

(Ερμηνευτικό παράρτημα επί της ομιλίας μου για την Υγεία στην  1^η θεματική εκδήλωση της Σοσιαλιστικής Προοπτ. 14 Φεβρουαρίου 2021)

Γεώργιος Βέργουλας MD, PhD

Μέλος του ΕΓ της Σοσιαλιστικής Προοπτικής

Θεσμοθέτηση Συντονιστικών Οργάνων των Επιστημονικών Επιτροπών των ΥΠΕ και των εκλεγόμενων Ακαδημιών του ΕΣΥ ανά ΥΠΕ

Υπάρχοντα Επιστημονικά όργανα του Νοσοκομείου: Επιστημονικό Συμβούλιο: Εκλέγεται ανά τριετία από το σύνολο των ιατρών του Νοσοκομείου. Διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας: Εκλέγεται ανά τριετία από το σύνολο των ιατρών του Νοσοκομείου. Διευθυντής Ιατρικού Τομέα: Εκλέγεται από το σύνολο των ιατρών του Τομέα (π.χ Χειρουργικός Τομέας) ανά τριετία.

Πρόταση:

1.Συντονιστικά  Όργανα των Επιστημονικών Επιτροπών των ΥΠΕ

Το Περιφερειακό Συμβούλιο Υγείας ή άλλως η ΥΠΕ επικουρείται από το Συντονιστικό Όργανο των Επιστημονικών Επιτροπών των Νοσοκομείων της ΥΠΕ (ΣΟΕΕΝ), το οποίο εκλέγεται, διαθέτει γραμματεία και λειτουργεί στην έδρα της ΥΠΕ. Οι πρόεδροι και οι γραμματείς των Επιστημονικών Συμβουλίων (ΕΣ) των Νοσοκομείων της ΥΠΕ εκλέγουν τον Γραμματέα του οργάνου (ΣΟΕΕΝ). Το ΣΟΕΕΝ απαρτίζεται από τους προέδρους των ΕΣ των Νοσοκομείων και εκλέγεται κάθε τρία χρόνια.

Το όργανο αυτό είναι υπεύθυνο

1. Για το σχεδιασμό και την υλοποίηση της δια βίου εκπαίδευσης (εκπαιδευτικά προγράμματα) των ιατρών της ΥΠΕ στην οποία υπάγονται (επιδότηση από το Υπουργείο Υγείας των εκπαιδευτών και των εκπαιδευομένων, δεν δικαιολογείται διανυκτέρευση εκτός εξαιρέσεων). Τα προγράμματα αυτά εκπονούνται από το ΣΟΕΕΝ σε συνεργασία με τις Ακαδημίες του ΕΣΥ και υλοποιούνται μετά από εγκριση του ΚΕΣΥ. Η εκπαίδευση γίνεται αυτοδύναμα από ιατρούς όλων των ειδικοτήτων του ΕΣΥ που έχουν μεγάλη εμπειρία και γίνεται στα τριτοβάθμια νοσοκομεία των ΥΠΕ. Στα εκπαιδευτικά προγράμματα περιλαμβάνονται διαλέξεις, συμπόσια, ιατρικά συνέδρια αλλά και εκπαίδευση επί κλίνης/εργαστηρίου. Στα προγράμματα αυτά μπορούν να συμμετέχουν ως εκπαιδευτές και επιστήμονες εκτός ΕΣΥ.
2. Εκπόνηση και υλοποίηση αναλυτικού αυστηρού προγράμματος εκπαίδευσης ειδικευόμενων (σε συνεργασία με ΚΕΣΥ και Ακαδημίες του ΕΣΥ) με τακτικό έλεγχο από κρατικό θεσμό, ειδιαίτερα στις χειρουργικές ειδικότητες.
3. Η εκπαίδευση του Νοσηλευτικού προσωπικού ακολουθεί τα πρότυπα εκπαίδευσης των ιατρών.

Υπό το ΣΟΕΕΝ λειτουργούν οι υποεπιτροπές α. Ηθικής και Δεοντολογίας, β) Πειραματικού Χειρουργίου και γ) Ανάπτυξης Εργαστηριακών Μεθόδων.

2. Ακαδημίες του ΕΣΥ

Οι Περιφερειακές Ακαδημίες του ΕΣΥ στελεχώνονται αποκλειστικά από ιατρούς το ΕΣΥ. Το Δ.Σ. των Περιφερειακών Ακαδημιών απαρτίζεται από 3 διευθυντές, ένα Επιμελητή Α και ένα επιμελητή Β οι οποίοι έχουν τίτλο διδακτορικής διατριβής ή master ισότιμο του διδακτορικού και αξιόλογο κλινικό και ερευνητικό  έργο.  Εκλέγονται από σώμα το οποίο απαρτίζεται από όλους τους ιατρούς της ΥΠΕ που έχουν τίτλο διδάκτορα  ή master ανεξάρτητα βαθμίδας.Διάρκεια θητείας του οργάνου τριετής.

Έργο των Ακαδημιών είναι η α. έρευνα, β. εκπαίδευση,γ. η παροχή μεταπτυχιακών τίτλων (ανάθεση, παρακολούθηση και  χορήγηση master το οποίο θα είναι ισότιμο της διατριβής που παρέχεται από τα Πανεπιστημιακά ιδρύματα σε ειδικούς και ειδικευόμενους ιατρούς, ο τίτλος του κλινικού καθηγητή καθώς και χορήγηση πιστοποιητικών γνώσης νέων τεχνικών ή συγκεκριμένων ιατρικών πράξεων ή μεθόδων) και δ) ο σχεδιασμός ανάπτυξης μονάδων ή ινστιτούτων στην Υγειονομική Περιφέρεια της αρμοδιότητας τους μετά από σύμφωνη γνώμη του ΚΕΣΥ ( π.χ. η Ακαδημία του ΕΣΥ της ΥΠΕ Δυτικής Μακεδονίας κάνει πρόταση για ανάπτυξη Ινστιτούτου Μελετών Νοσημάτων του Αναπνευστικού στη Δυτική Μακεδονία λόγω της υπάρχουσας μόλυνσης του περιβάλοντος από τα εργαστάσια της ΔΕΗ). Επίσης η αξιολόγηση της συνολικής εκπαιδευτικής δραστηριότητας σε επίπεδο ΥΠΕ.

3. Τίτλος του Κλινικού Καθηγητή

Προσόντα για την απονομή του τίτλου:
Υποψήφιοι για την απονομή του τίτλου του Κλινικού Καθηγητή του Ε.Σ.Υ δύναται να είναι Διευθυντές του Ε.Σ.Υ με τουλάχιστον τριετή προϋπηρεσία στην βαθμίδα. Έχουν αξιολογηθεί τουλάχιστον μία φορά από τις κρίσεις ανά τριετία. Διαθέτουν τίτλο Διδακτορικού Διπλώματος Ελληνικής Ιατρικής Σχολής ή αντίστοιχο αναγνωρισμένο της Αλλοδαπής (αναγνωρισμένο από το Διεπιστημονικό Οργανισμό Αναγνώρισης Τίτλο Ακαδημαϊκών & Πληρoφόρησης Δ.Ο.Α.Τ.Α.Π.) ή είναι κάτοχοι master. Διευθύνουν Τμήμα το οποίο παρέχει εκπαίδευση σε Ειδικευόμενους Ιατρούς στην κύρια Ιατρική τους Ειδικότητα ή σε Εξειδίκευση αυτής και δεσμεύονται από το νόμο να προσφέρουν εκπαιδευτικές και επιστημονικές υπηρεσίες στο Φορέα που τους απονέμει τον τίτλο τουλάχιστον για μια τριετία. Η απονομή του τίτλου γίνεται σε κοινή συνεδρίαση τριών όμορων Ακαδημιών του ΕΣΥ μετά από κατάλληλη προετοιμασία. Οι εισηγητές, δύο τον αριθμό, προέρχονται από τις όμορες Ακαδημίες του ΕΣΥ

Ο χαρακτηρισμός νοσοκομείων ως εκπαιδευτικών γίνεται από το ΚΕΣΥ μετά από εισήγηση των ΥΠΕ/ΣΟΕΕ (δυνατότητα εκπαίδευσης και ιατρών της αλλοδαπής).

4. Κεντρικό Συμβούλιο Υγείας (ΚΕΣΥ)

Σε κεντρικό επίπεδο υπάρχει ένα αποφασιστικό όργανο το ΚΕ.Σ.Υ. στο οποίο συμμετέχουν όλες οι ΥΠΕ με αντιπρόσωπο και ψήφο. Το ΚΕΣΥ είναι συμβουλευτικό όργανο του Υπουργού Υγείας επί όλων των θεμάτων που αφορούν την υγεία και μπορεί να εισηγείται ακόμη και όταν δεν έχει ερωτηθεί. Το ΚΕΣΥ αποφασίζει για την ανάπτυξη ινστιτούτων για σπάνιες παθήσεις και για έρευνα αναλογικά σε όλες τις ΥΠΕ σύμφωνα με εισηγήσεις των Ακαδημιών των ΥΠΕ.

5. Εκπαίδευση

Η εκπαίδευση των ειδικευομένων, κατά ειδικότητα, πρέπει να είναι ομοιόμορφη σε όλη την Ελλάδα. Ασκείται από ιατρούς του ΕΣΥ. Το διοριστήριο του Ειδικευομένου πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις μονάδες από τις οποίες θα περάσει με ημερομηνίες παρουσίασης συνεχόμενες χωρίς κενά. Καθιερώνεται το βιβλίο προόδου του ειδικευομένου το οποίο συμπληρώνεται από τον εκάστοτε εκπαιδευτή. Μετά το πέρας κάθε περιόδου ο ειδικευόμενος εξετάζεται γραπτώς και προφορικώς (παρουσίαση και συζήτηση περισταικού) και η  επίδοσή του αναγράφεται στο βιβλίο. Μετά το πέρας του χρόνου ειδικότητας  κατατίθεται το βιβλίο στην ΥΠΕ και ο ειδικευόμενος παίρνει τον τίτλο της ειδικότητας χωρίς να ξαναδώσει εξετάσεις. Εάν ο ειδικευόμενος αποτύχει στις εξετάσεις κάποιας περιόδου την επαναλαμβάνει ως υπεράριθμος σε άλλη ΥΠΕ χωρίς αποζημίωση.

Ο προγραμματισμός χορήγησης ειδικοτήτων σε ειδικευόμενους ιατρούς γίνεται με βάση τις ανάγκες του ΕΣΥ.

6  Αξιολόγηση – κρίση – εξέλιξη των γιατρών του ΕΣΥ.  Πολυδιευθυντικό Σύστημα

Το μονοδιευθυντικό σύστημα που εφαρμόσθhκε από το 1985 στο ΕΣΥ δεν απέδωσε τα αναμενόμενα από άποψη νοσηλείας υψηλού επιπέδου, σωστής και ταχείας διάγνωσης – αντιμετώπισης και διακίνησης των ασθενών σε όλη την επικράτεια (χρονοβόρο και ακριβό). Αλλά και ο χειρισμός των ιατρών δεν ήταν ο πρέπων (έλλειψη εκπαίδευσης, έλλειψη εξέλιξης, έλλειψη επιστημονικών κινήτρων, έλλειψη εξοπλισμού, απουσία κρίσεων αξιολόγησης) με αποτέλεσμα την υπολειτουργία μεγάλου μέρους του ιατρικού δυναμικού είτε λόγω ανεπαρκούς εκμετάλλευσης των ικανοτήτων του είτε λόγω ανικανότητας.

Είναι απαραίτητο λοιπόν να αναπτυχθεί ένα σύστημα ιεραρχίας και κρίσεων αξιολόγησης χωρίς εξαιρέσεις το οποίο θα εξασφαλίζει την απρόσκοπτη λειτουργία του συστήματος, την ταχεία και σωστή αντιμετώπιση και διακίνηση των ασθενών, την αξιοπρέπεια και το αίσθημα δικαιοσύνης του ιατρικού δυναμικού, θα έχει το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα με το μικρότερο δυνατό κόστος και θα εκμεταλεύεται στο έπακρο τις υπάρχουσες «βιβλιοθήκες» γνώσης σε συνδυασμό με την βελτίωση του επιπέδου του υπάρχοντος αλλά και του νεοεισερχόμενου ιατρικού δυναμικού τόσο από οικονομική όσο και σπό επιστημονική άποψη που κατά γενική ομολογία είναι στενά συνηφασμένες.

Η εφαρμογή του πολυδιευθυντικού συστήματος όπως εφαρμόσθηκε σε άλλες περιοχές του πλανήτη (Καναδάς, Ευρώπη) θα ευνοήσει τον ανταγωνισμό μεταξύ των ιατρών για εξέλιξη, θα αναδείξει τους ικανότερους σε ηγετικές θέσεις. Τα παραπάνω μαζί με το γεγονός ότι κάθε Διευθυντής θα έχει πλέον πολύ μικρότερο αριθμό ασθενών υπό την ευθύνη του, θα οδηγήσουν στην καλύτερη αντιμετώπιση των ασθενών και την στην ταχύτερη διακίνησή τους  που σε τελική κατάληξη θα επιφέρει και οικονομία στο σύστημα.

Βαθμίδες εξέλιξης των ιατρών του ΕΣΥ.

Οι προτεινόμενες βαθμίδες των ιατρών του ΕΣΥ είναι η βαθμίδα του Επιμελητή Β, η βαθμίδα του Επιμελητή Α, η βαθμίδα του Αναπληρωτή Διευθυντή και η βαθμίδα του Διευθυντή.

Επιμελητής Β: Μετά από μια τριετία που είναι δόκιμος στο σύστημα κρίνεται ατομικά και εφόσον θεωρηθεί ικανός μονιμοποιείται. Εάν κριθεί αρνητικά εξέρχεται του φορέα. Εφόσον συμπληρώσει και δεύτερη τριετία στο βαθμό υποβάλλεται σε ατομική κρίση και εφόσον αυτή είναι επιτυχής προάγεται στη βαθμίδα του Επιμελητή Α. Σε περίπτωση αρνητικής κρίσης επανέρχεται για νέα κρίση μετά από διετία. Μετά από δεύτερη αρνητική κρίση τίθεται στη διάθεση του φορέα (σημαίνει ότι ο φορέας μπορεί να τον μετακινήση στην ΠΦΥ σε στενή ή ευρεία περιφέρεια ή στην δευτεροβάθμεια νοσηλεία σε άλλο σημείο) [εδώ θα πρέπει να ληφθεί μέριμνα να μην υπάρξει ευνοϊκή μεταχείριση ημετέρων].

Επιμελητής Α: Κρίνεται ανά τριετία. Με τη συμπλήρωση εξαετίας έχει το δικαίωμα να κάνει αίτηση κατάληψης της θέσης του Αναπληρωτή διευθυντή. Σε περίπτωση αρνητικής κρίσης κρίνεται εκ νέου μετα από 18 μήνες. Σε περίπτωση δεύτερης αρνητικής κρίσης τίθεται στη διάθεση του φορέα.

Αναπληρωτής Διευθυντής: Κρίνεται ανά τριετία. Τέσσερα χρόνια και εξι μήνες μετά την κατάληψη της θέσης μπορεί να κάνει αίτηση για κατάληψη της θέσης Διευθυντή. Σε περίπτωση αρνητικής κρίσης (τριετίας) ο Αναπληρωτής Διευθυντής μπορεί να ζήτησει νέα κρίση 1.5 χρόνο αργότερα Σε περίπτωση νέας αρνητικής κρίσης τίθεται στη διάθεση του φορέα. Αναπληρωτής διευθυντής που δεν θα ζητήσει εξέλιξη στο βαθμό του Διευθυντή, μετά τη δεύτερη τριετία τίθεται στη διάθεση του φορέα.(υπάρχει πρόταση να φύγει τελείως η βαθμίδα του Αναπληρωτή Διευθυντή για την οποία έχει αναπτυχθεί σοβαρή επιχεειρηματολογία. Στην προκειμένη περίπτωση ο ΕΑ κρίνεται για να καταλάβει θέση Διευθυντή)

Διευθυντής: κρίνεται ανά τριετία. Σε περίπτωση αρνητικής κρίσης επανακρίνεται μετά από 1,5 χρόνο και εφόσον η κρίση είναι πάλι αρνητική τίθεται στη διάθεση του φορέα.

Συντονιστής Διευθυντής: Αιτήσεις για την κατάληψη της θέσης του Συντονιστή Διευθυντή γίνονται στον αντίστοιχο τομέα. Ο τομέας κατατάσει τους υποψήφιους με σειρά αξιολόγησης και η εισήγηση αιτιολογημένη υποβάλεται στο Συντονιστικό Όργανο των Επιστημονικών Επιτροπών της ΥΠΕ. Η απόφαση του Οργάνου διαβιβάζεται στην Διοικητή του Νοσοκομείου και είναι υποχρεωτική. Η θητεία του Συντονιστή Διευθυντή είναι τριετής. Συζητά περιστατικά της κλινικής των οποίων η νοσηλεία υπερβαίνει την εβδομάδα. Συζητά δύσκολα περιστατικά μετά από αίτηση διευθυντού της κλινικής (σε επίπεδο κλινικής). Ασχολείται με τις ανάγκες της κλινικής σε έμψυχο και μη υλικό. Στην επιλογή του Συντονιστή Διευθυντή δεν παίζει ρόλο ο χρόνος προϋπηρεσίας.

7. Κριτήρια

Οι Επιμελητές Β κρίνονται κύρια με βάση την κλινική τους δραστηριότητα. Σε κάθε περίπτωση λαμβάνεται υπόψη και η δραστηριότητά τους στην εκπαίδευση ειδικευομένων και η συμμετοχή τους στην εκπόνηση επιστημονικών εργασιών. Λαμβάνεται υπόψη η αποδεδειγμένη συμμετοχή και η παρακολούθηση σεμιναρίων, συμποσίων και συνεδρίων Σημαντική στην κρίση είναι και η συμπεριφορά προς τους ασθενείς, το λοιπό προσωπικό και τους ιατρούς. Είναι βασικό ο ιατρός να είναι αμέμπτου ηθικής. Η Διεύθυνση της κλινικής είναι υποχρεωμένη να δώσει τη δυνατότητα στο Επιμελητή Β για έρευνα και να του προτείνει εκπόνηση διδακτορικής διατρηβής ή master.

Οι Επιμελητές Α κρίνονται με βάση το κλινικό τους έργο (δυνατότητα κλινικής αυτοδυμίας, πρωτοβουλία, σωστή κρίση-διάγνωση), την πρωτοβουλία και συμμετοχή τους στην εκπόνηση επιστημονικών εργασιών (πρώτος συγγραφέας). Επίσης και από το διδακτικό τους έργο στην εκπαίδευση ειδικευομένων. Η κλινική – τμήμα – εργαστήριο είναι υποχρεωμένο να αναθέσει στον Επιμελητή Α ερευνητικό έργο και και να του εξασφαλίσει θέμα διατρηβής ή master το ίδιο ή μέσω του Νοσοκομείου στο οποίο εργάζεται.

Οι Αναπληρωτές Διευθυντές και οι Διευθυντές κρίνονται από το κλινικό τους έργο, την ερευνητική δραστηριότητά τους της τελευταίας πεντετίας, την διοικητική τους ικανότητα και την συμμετοχή τους στην εκπαίδευση ειδικών και ειδικευομένων, τη συγγραφή βιβλίων, κεφαλαίων σε βιβλία, τη συμμετοχή τους στην έκδοση επιστημονικών περιοδικών και την οργάνωση συνεδρίων.

Οι Συντονιστές Διευθυντές κρίνονται από το αποδεδειγμένα υψηλό επιστημονικό επίπεδο, τις ηγετικές τους ικανότητες το κλινικό τους έργο, την ερευνητική τους δραστηριότητα (τελευταία πενταετία), την διοικητική τους ικανότητα και την συμμετοχή τους στην εκπαίδευση ειδικών και ειδικευομένων, τη συγγραφή βιβλίων, κεφαλαίων σε βιβλία, την έκδοση ή συμμετοχή τους στην έκδοση επιστημονικών περιοδικών και την οργάνωση συνεδρίων.

8. Όργανα κρίσης

Η κρίση κάθε ιατρού γίνεται μετά από αιτιολογημένες εισηγήσεις όλων των ιατρών του τμήματος που έχουν ανώτερο βαθμό από τον κρινόμενο. (μεγαλύτερη σημασία έχει η εισήγηση του άμεσου προϊστάμενου – Διευθυντή ή Αναπληρωτή Διευθυντή ή Συντονιστή). Μετά από εισήγηση του Διευθυντή του Τομέα, του Επιστημονικού Συμβουλίου του Νοσοκομείου και του Διευθυντή Ιατρικής Υπηρεσίας που είναι υποχρεωτική η απόφαση επικυρώνεται από το Συντονιστικό Όργανο των Επιστημονικών Επιτροπών της ΥΠΕ.

Οι κρίσεις των Διευθυντών και Συντονιστών γίνονται στη Συνέλευση του Τομέα όπως αναφέρθηκε παραπάνω.

ΟΙ ιατροί της ΠΦΥ κρίνονται απευθείας από το ΣΟΕΕΝ της ΥΠΕ.