Την περίοδο 2010 -2019 οι ελληνικές κυβερνήσεις έκαναν τεράστια περιστολή δαπανών στη Δημόσια Υγεία με αποτέλεσμα να υπάρχουν μεγάλες ελλείψεις σε ιατρικό, νοσηλευτικό, λοιπό προσωπικό και σε υλικά (δεν υπήρχαν αντιδραστήρια, γάζες, βαμβάκι κλπ).
Αμέσως μετά τις εκλογές του 2019 η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας διακήρυξε σε όλους τους τόνους ότι είναι υπέρ της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα ο οποίος θα διόρθωνε όλα τα «στραβά του ΕΣΥ». Ήρθε όμως η πανδημία από τον SARS CoV 2. Σήμερα λόγω της λοίμωξης COVID-19 το σύστημα υγείας έχει φτάσει στα όριά του και τα μέτρα περιστολής των ελευθεριών του ατόμου με διακυμάνσεις οξύνονται ολοένα και περισσότερο. Παρ’ όλη την προσπάθεια της κυβέρνησης και των ελεγχόμενων από αυτήν ΜΜΕ είναι αδύνατο να κρυφτεί η πραγματική κατάσταση και όλοι πλέον έχουν καταλάβει οτι: η πανδημία βρήκε το Ελληνικό ΕΣΥ όχι απλώς απροετοίμαστο αλλά σε κατάσταση διάλυσης (υποστελεχωμένα νοσοκομεία από γιατρούς και νοσηλευτές), με τεράστιες ελλείψεις εξοπλισμού/αναλώσιμου υλικού και πολύ περισσότερο κλινών Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ), με τις ιδιωτικές αλυσίδες και τα funds έτοιμες να κάνουν ρεσάλτο σε ότι έχει απομείνει (ΣΔΙΤ), με τις ευλογίες της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Ένα ΕΣΥ κυριολεκτικά εξαρτώμενο λόγω υποχρηματοδότησης από τις φοροαπαλλακτικές δωρεές γνωστών ιδρυμάτων μεγαλοεφοπλιστών, χωρίς διορισμούς γιατρών και νοσηλευτών και χωρίς δημόσια χρηματοδότηση (το ποσόν που έδωσε η κυβέρνηση Μητσοτάκη για την αντιμετώπιση της πανδημίας μέχρι σήμερα μας κατατάσει προτελευταίους σε όλη την Ευρώπη). Παρ’ όλα αυτά είναι κοινή συνείδηση ότι εάν δεν υπήρχε το δημόσιο ΕΣΥ δεν θα την βγάζαμε «καθαρή» μιας και ο ιδιωτιικός τομέας ενδιαφέρεται μόνο για το κέρδος. Και ενώ συμβαίνουν αυτά ο πρωθυπουργός, για πολλαστή φορά, καλεί τους πολίτες να πειθαρχήσουν και να κλειδωθούν (lockdown) στο σπίτι γιατί γνωρίζει πολύ καλά ότι ΕΣΥ με τα χάλια που έχει δεν μπορεί να αντέξει μεγάλο φορτίο ασθενών. Συνάμα έχει χαρίσει 30 εκατομμύρια ευρώ στον ιδιωτικό τομέα που χρεώνει τα τεστ έως και 300 ευρώ, που έπρεπε να γίνονται δωρεάν, μαζικά και υπό έλεγχο από δημόσιες δομές. Αντί να επιτάξει τις ιδιωτικές κλινικές και νοσοκομεία για COVID-19 και non-COVID19 περιστατικά αποζημιώνει εν μέσω πανδημίας τους μεγαλοκλινικάρχες με τα διπλάσια ποσά ανά κλίνη ΜΕΘ. Μετά από ένα χρόνο πανδημίας η απουσία λήψης μέτρων στήριξης και στελέχωσης του ΕΣΥ είναι αδικαιολόγητη και αφήνει την κυβέρνηση έκθετη.
O κίνδυνος για την κοινωνία δικαιολογεί κάποιο βαθμό κατάργησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων για την προστασία της ασφάλειας του συνόλου, όπως αυτή προβλέπεται από το νόμο περί ανθρώπινων δικαιωμάτων σε περιπτώσεις μεγάλων κρίσεων. Όμως σύμφωνα με τα διεθνή standards των ανθρώπινων δικαιωμάτων, ακόμη και σε αυτές τις περιπτώσεις οι κοινωνίες θα πρέπει να επιλέξουν τον λιγότερο βλαπτικό τρόπο για να αντιμετωπίσουν την επείγουσα ανάγκη. Τα μέτρα που θα ληφθούν σε αυτές τις περιπτώσεις θα πρέπει να είναι αναλογικά και σχεδιασμένα για να αντιμετωπίσουν ξεκάθαρους και ρεαλιστικούς στόχους.
Η πρόληψη και αντιμετώπιση των επιδημιών είναι δουλειά των υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), τις οποίες δυστυχώς δεν διαθέτει η χώρα μας. Ο ΕΟΔΥ δεν προχώρησε στην ανίχνευση του κορονοϊού σε όλο τον πληθυσμό διότι δεν έχει τις υποδομές που έπρεπε. Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ) που θα αντιμετώπιζε την πανδημία μαζί με τον ΕΟΔΥ ουσιαστικά είναι ανύπαρκτη.
Έτσι σήμερα α) υπάρχει αδυναμία αποτελεσματικής ιχνηλάτησης των κρουσμάτων σε όλη την επικράτεια λόγω έλλειψης περιφερειακών υπηρεσιών Δημόσιας Υγείας (που δεν μπορούν να αντικατασταθούν από κάποια κινητά συνεργεία). β) Έλλειψη πρόληψης στο λαό και ιατρικής περίθαλψης των ασθενών εκτός νοσοκομείου. γ) Τα κέντρα υγείας, όσα έμειναν με προσωπικό (μεταφορά των γιατρών στα νοσοκομεία,), και οι ιδιώτες γιατροί αντί να ανακουφίζουν, επιδεινώνουν την ασφυξία των νοσοκομείων, παραπέμποντας τους ασθενείς είτε σε αυτά είτε στο ΕΚΑΒ που τους οδηγεί σε αυτά, δ) Οι ασθενείς που βρίσκονται σε κατ’ οίκον αυτοπεριορισμό δεν έχουν καμία κατ’ οίκον ιατρική φροντίδα, γιατί απλούστατα δεν υπάρχει ΠΦΥ.
Ο λαός στην μεγάλη του πλεινότητα ακολούθησε τις οδηγίες της κυβέρνησης και δεν μπορεί να κατηγορηθεί. Η κυβέρνηση είναι αυτή που πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της. Σε κάθε περίπτωση το κλείδωμα του κόσμου και η απαγόρευση κυκλοφορίας δεν είναι αποτελεσματικά μέτρα όταν παράλληλα λειτουργούν εταιρείες, βιομηχανίες και μέσα μαζικής μεταφοράς με τον κόσμο στοιβαγμένο σαν τις σαρδέλες.
Η γενικευμένη καραντίνα όμως εκ των πραγμάτων δεν είναι ποτέ πλήρης. Υγειονομικοί, υπάλληλοι τροφοδοσίας, αγρότες, εργάτες ηλεκτροπαραγωγής, τηλεπικοινωνιών κλπ που η εργασία τους δεν μπορεί να σταματήσει και που δεν μπορούν να δουλέψουν από το σπίτι, σε ένα βαθμό εκτίθενται στον ιο. Οι εργάτες των εργοστασίων και οι υπάλληλοι εταιρειών που δεν έπαψαν ούτε στιγμή τη λειτουργία τους το ίδιο. Ακόμα χειρότερα, η καραντίνα είναι σχεδόν αδύνατη και για κάποιους ανθρώπους που η πρόβλεψη από το ελληνικό κράτος για την επιβίωσή τους είναι περίπου ανύπαρκτη (απουσία κοινωνικής πρόνοιας και πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας): Άστεγοι, πρόσφυγες, εργαζόμενοι περιστασιακά χωρίς ένσημα, ανθρώποι με κόκκινα δάνεια που πρόκειται να πεταχτούν από τα σπίτια τους. Πως θα μείνουν σπίτι αυτοί που δεν έχουν σπίτι; Η πιθανότητα έκθεσής τους στον ιο είναι πολύ μεγάλη.
Επίσης αυτή η γενικευμένη καραντίνα, που τελικά δεν είναι πλήρης, δεν μπορεί να κρατήσει επ’άπειρον χωρίς να δημιουργήσει και άλλα υγειονομικά προβλήματα. Μια τόσο στρεσογόνα κατάσταση επιβαρύνει σε ένα βαθμό και την υγεία ομάδων όπως καρκινοπαθείς, καρδιοπαθείς, ψυχικά νοσούντες κλπ αυξάνοντας τις πιθανότητες νοσηλείας τους για άλλες παθήσεις πλην κοροναϊού. Ακόμη και άτομα που δεν έχουν κανένα πρόβλημα, σε πολύ μεγάλο ποσοστό θα παρουσιάσουν άγχος και πιθανόν κατάθλιψη.
Η καραντίνα πρέπει να γίνει ενεργητική και στοχευμένη. Για αυτό ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει τεστ ανίχνευσης του ιού: όσο το δυνατόν περισσότερα τεστ. Για να ξέρουν οι υγειονομικές αρχές ποιοι είναι οι φορείς του ιού και που μένουν ώστε να κάνουν στοχευμένη καραντίνα σε μικρότερες περιοχές και για μικρότερο διάστημα. Η Κορέα και η Ταϊβάν το εφάρμοσαν και αυτό βοήθησε πολύ στην επιβράδυνση της εξάπλωσης του ιού.
Τόσο τα τεστ ανίχνευσης του ιού όσο και η απομόνωση, άργησαν στην Ελλάδα. Τεστ γίνονται πολύ λιγότερα από όσα πρέπει. Έστω και τώρα με την απαγόρευση κυκλοφορίας μπορούν και πρέπει να γίνουν σε όλους όσους εκτίθενται ακόμα.
Λόγω της λήψης λανθασμένων μέτρων απομόνωσης και του μικρού αριθμού των τεστ υπάρχουν πολλοί ασυμπτωματικοί φορείς που δεν έχουν ανιχνευθεί. Συνεπώς η πανδημία δεν θα υποχωρήσει όσο θα θέλαμε. Θα υπάρξουν πολλά νέα κρούσματα παρά το κλείδωμα τα οποία θα βάλουν σε δοκιμασία της αντοχές του συστήματος υγείας για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Είναι ολοφάνερη η αδυναμία του νεοφιλελεύθερου μοντέλου για την Υγεία, να αντιμετωπίσει συνθήκες εκτεταμένων κρίσεων όπως αυτή του κορονοϊού. Καμία ιδιωτική πρωτοβουλία δεν πρόκειται να νοιαστεί για οτιδήποτε άλλο πέρα από την αύξηση του κέρδους. Η κυβέρνηση Μησοτάκη αντιμετωπίζει την κρίση ταξικά, οι πλούσιοι θα επιβιώσουν στις ιδιωτικές κλινικές (πληρωμή του διαγνωστικού test και του 85% των νοσηλείων), ενώ οι φτωχοί καλούνται να «μείνουν και να πεθάνουν στο σπίτι». (κενό νοσηλείας μεταξύ σπιτιού και του Νοσοκομείου).
Καμιά χώρα δεν είναι υγειονομικά ασφαλής, χωρίς δημόσιο σύστημα υγείας που θα εγγυάται την καθολική και ισότιμη πρόσβαση και περίθαλψη όλων των πολιτών χωρίς διακρίσεις.
Τα ερωρηματικά προς την κυβέρνηση είναι:
Σοσιαλιστική Προοπτική
Εκτελεστικό Γραφείο