Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο (ΩΚΚ) – Μεταμοσχεύσεις Οργάνων

Υπότιτλος: Διαχρονικό παράδειγμα επέκτασης του Ιδιωτικού Τομέα Υγείας στην Ελλάδα. Ο ρόλος του ΠΑΣΟΚ, Νέας Δημοκρατίας και ΣΥΡΙΖΑ

Η ιστορία του ΩΚΚ αρχίζει με τη σύμβαση δωρεάς του κοινωφελούς ιδρύματος «Αλ. Ωνάσης» (έδρα Βαντούζ, πριγκιπάτου  Λιχτενστάϊν) με το Ελληνικό δημόσιο για την ίδρυση του Ωνασείου Κέντρου (Νόμος 1675 ΦΕΚ 208/Α/1986). Στη σύμβαση αυτή προβλέπεται κατασκευή καρδιοχειρουργικού κέντρου δυναμικότητας 110 κλινών επί οικοδομής που θα ανεγερθεί στο υπ’ αριθμ. 327 ο.τ. του δήμου Καλλιθέας. Το υπό ίδρυση κέντρο υπάγεται στο νόμο 1397/1983 και στο νόμο 1579/85 (ρυθμίσεις για την εφαρμογή και ανάπτυξη του ΕΣΥ) και εντάσεται στο  ΕΣΥ. Η επιφάνεια του οικοπέδου είναι 7.913,45 τμ. Χρόνος περάτωσης του έργου 45 μήνες από τηνκύρωση της σύμβασης. Η εν λόγω μονάδα, που θα ονομάζεται Ωνάσειο Κέντρο, θα δέχεται υποστήριξη από το νοσοκομείο Ευαγγελισμός και εναλλακτικά από το Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών (υπογράφουν ο Πρόεδρος της Δημοκρατείας Χρ. Σαρτζετάκης και ο υπουργός υγείας Γ. Γεννηματάς).

Ίδρυση του ΝΠΙΔ Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού  Κέντρου Ν. 2012 ΦΕΚ 28/Α/27.2.1992:

Στις 27.3.1991 η συμβολαιογράφος  Ν. Παπαδοπούλου Παρασκευοπούλου συντάσει νέα σύμβαση μεταξύ Ωνασίου Ιδρύματος και Ελληνικού Δημοσίου το οποίο εκπροσωπείται από τους κκ  Γ. Σούρλα Αναπληρωτή Υπουργό Υγείας και Ι. Παλαιοκρασά υπουργό Οικονομικών . Τα συμβαλόμενα μέρη συμφωνούν στην τροποποίηση της παραγράφου 1 του άθρου 9 του προηγούμενου νόμου  και ορίζουν ημερομηνία περάτωσης του έργου την 31.12.1991. Με το νόμο αυτό κυρώνεται και έχει ισχύ νόμου η σύμβαση που υπεγράφη στις 11.7.1991 και περιλαμβάνει τροποίηση του άθρου 2 του νόμου 1675/1986 σύμφωνα με το οποίο η δωρεά υπάγονταν στο ΕΣΥ, και με το άρθρο 3 του νέου νόμου ιδρύεται νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου με την επωνυμία «Ωνάσειο Καρδοχειρουργικό Κέντρο» το οποίο και λειτουργεί με βάση τις αρχές της ιδιωτικής οικονομίας. Είναι διοικητικά και οικονομικά αυτοτελές και δεν υπάγεται στο Δημόσιο. Παρόλα αυτά προβλέπεται στα έσοδα του Ιδρύματος και επιχορήγηση από το Δημόσιο που θα καθορίζεται εκάστοτε από τον Υπουργό Οικονομικών και τον Υπουργό Υγείας (άρθρο 5). Ο νόμος προβλέπει επταμελές ΔΣ με πρόεδρο και αντιπρόεδρο και 5 μέλη,  το ένα μέλος του προτείνεται από το ΩΚΚ.

Από 1992 μέχρι σήμερα καταγράφεται μια σειρά υπουργικών αποφάσεων και νόμων με τους οποίους το ΩΚΚ αυξάνεται σταδιακά σε κλίνες (130), σε ιατρικό, νοσηλευτικό, διοικητικό και τεχνικό προσωπικό, του αδειοδοτείται η δυνατότητα επέκτασης σε παρακείμενο οικόπεδο,του χορηγείται άδεια σκοπιμότητας μεταμοσχεύσεων και το 2009 του χορηγείται οριστική άδεια λειτουργίας στη Μονάδα Μεταμόσχευσης Καρδιάς – Πνευμόνων του ΩΚΚ

Και έρχεται η πρώτη φορά αριστερά κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να επεκτείνει το ΩΚΚ και να αναθέσει τις μεταμοσχεύσεις στον ιδιωτικό τομέα της υγείας (κάτι που δεν τόλμησαν να κάνουν οι προηγούμενες κυβερνήσεις). Έτσι στις 27.9.2018 ψηφίζεται από τη βουλή των Ελλήνων η σύμβαση δωρεάς (70 εκ ευρώ) μεταξύ του Κοινωφελούς Ιδρύματος “Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης”, του Ωνάσειου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου (ΩΚΚ) και του Ελληνικού Δημοσίου σύμφωνα με την οποία ιδρύεται το  Ωνάσειο Εθνικό Κέντρο Μεταμοσχεύσεων (ΩΕΜΕΚ) καθώς και μια σύγχρονη παιδοκαρδιολογική και παιδοκαρδιοχειρουργική κλινική (Ωνάσειο Παίδων, ΩΠ). Σύμφωνα με το νέο νόμο το ΩΕΜΕΚ και το ΩΠ δεν αποτελούν ανεξάρτητο οργανισμό αλλά προσαρτώνται στο ήδη υπάρχον ΩΚΚ του οποίου αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα και η λειτουργία τους διέπεται από τον εσωτερικό κανονισμό (ΕΚ) λειτουγίας του ΩΚΚ όπως τροποποιείται από το νέο νόμο,  βάσει του οποίου είναι σαφές ότι το ΩΚΚ, και συνεπώς και τα νέα τμήματά του, λειτουργεί βάσει των αρχών της ιδιωτικής οικονομίας.

Στην αιτιολογική έκθεση του νόμου αυτού  αναφέρεται ότι « Η έλλειψη ενός σύγχρονου και πλήρως στελεχωμένου μεταμοσχευτικού κέντρου στην Ελλάδα» είναι ο λόγος ανάθεσης του ευαίσθητου τομέα των μεταμοσχεύσεων αλλά και μιας παιδοκαρδιοχειρουργικής μονάδας στο ΩΚΚ. Το ΩΚΚ και οι αναφερόμενες μονάδες δεν εντάσσονται στο γενικότερο πλαίσιο λειτουργίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας και ακολουθούν, ανεξάρτητα από τα λεγόμενα, τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας. Οι διαπιστώσεις αλλά και τα ερωτηματικά είναι πολλά και σοβαρά:

1. Είναι γνωστό ότι το ΩΚΚ είναι υπερχρεωμένο. Ο κ Πολάκης δήλωσε στην επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής ότι ο Ελληνικός λαός πλήρωσε το 2016 και το 2017 συνολικά 120 εκ ευρώ για τα χρέη του ΩΚΚ, η λειτουργία του οποίου διέπεται από το ιδιωτικό δίκαιο. Γιατί κ Πολάκη; Έχει γίνει έρευνα για να δούμε πότε και πως έγιναν αυτά τα χρέη; Μήπως υπάρχουν αδικαιολόγητα έξοδα;
2. Μπορεί να βασισθεί η κυβέρνηση στη μέχρι τώρα λειτουργία του ΩΚΚ ως κέντρου μεταμοσχεύσεων καρδιάς από τα αποτελέμστά του; Το Ω.Κ.Κ. μέχρι σήμερα δε δημοσιεύει λεπτομερή στατιστικά στοιχεία των αποτελεσμάτων των μεταμοσχεύσεων καρδιάς (επιβιώσεις τριμήνου, έτους και 5ετίας) ώστε να μπορεί αξιολογηθεί σοβαρά. Οι μεταμοσχεύσεις καρδιάς την περίοδο 2015-2017 ήταν λιγότερες από 7 ανά έτος (πολύ λίγες) ώστε να θεωρηθεί σοβαρό μεταμοσχευτικό κέντρο. Σε χώρες με ανάλογο πληθυσμό όπως η Πορτογαλία, η Τσεχία και το Βέλγιο οι μεταμοσχεύσεις καρδιάς είναι 7,5 έως 12 φορές περισσότερες σε ετήσια βάση από αυτές του ΩΚΚ. Με ποιά κριτήρια αποφασίσατε το ΩΚΚ να είναι  κέντρο για όλες τις μεταμοσχεύσεις οργάνων;
3. Υπάρχουν δημόσια κέντρα μεταμοσχεύσεων στην Ελλάδα (Αθήνα και Θεσσαλονίκη) με μακροχρόνια εμπειρία τον τομέα των μεταμοσχεύσων. Γιατί δεν προχωρήσατε σε ενίσχυσή τους που θα κόστιζε πολύ λιγότερα, τα οποία επιπλέον έχουν το πλεονέκτημα ότι είναι μέσα σε μεγάλα νοσοκομειακά συγκροτήματα όπως επιβάλλεται και συμβαίνει διεθνώς; Το ΩΚΚ με τα 130 κρεβάτια του(που δεν ξέρουμε πόσα θα είναι τελικά αν κρίνουμε από το ιστορικό του) δεν είναι πλήρες νοσοκομείο του λείπουν πολλές ειδικότητες για να θεωρηθεί η λειτουργία του ασφαλής. Πως θα αντιμετωπίσθεί αυτό το πρόβλημα; Με μετακινήσεις ασθενών από νοσοκομείο σε νοσοκομείο;
4. Με το νέο νόμο δημιουργείται ένα κέντρο του οποίου οι ιατροί θα προσλαμβάνονται με βάση τις αποφάσεις του ΔΣ του, θα πληρώνονται με βάση αποφάσεις του ΔΣ του, θα μεταβαίνουν στο εξωτερικό με αποφάσεις του ΔΣ του και οι αγορές θα γίνονται με αποφάσεις του ΔΣ του. Με αυτό το νόμο υποβαθμίζονται οι μονάδες του ΕΣΥ και δημιουργείται και μια νέα προνομιούχα ομάδα ιατρών στα πλαίσια λειτουργίας του ΩΚΚ (αμοιβές, εργασιακές σχέσεις, εκπαίδευση – μετεκπαίδευση).
5. Η Παιδοκαρδιοχειρουργική μονάδα που δεν έχει καμία σχέση με τις μεταμοσχεύσεις που κολάει; Θα ανταγωνισθεί τις δημόσιες παιδοκαρδιοχειρουργικές κλινικές και ο ανταγωνισμός θα είναι αθέμιτος (αγοράζει ότι θέλει και προσλαμβάνει όποιον θέλει). Εξάλλου δεν υπάρχει παιδοκαρδιοχειρουργικό κέντρο στη Βόρεια Ελλάδα με αποτέλεσμα την εσωτερική μετανάστευση των παιδιών με καρδιοχειρουργικά προβλήματα. Με νέο νόμο το πρόβλημα διαιωνίζεται. Το ερώτημα είναι εαν υπάρχει κυβερνητικός χωροταξικός σχεδιασμός. Τα πράγματα μιλάνε για το αντίθετο.
6. Ήδη στις Αθηναϊκές εφημερίδες αναφέρθηκαν να μεταμοσχευτικά κέντρα της Αθήνας που υποβαθμίζονται άμεσα αλλά και σε βάθος χρόνου δεδομένου ότι στις προθέσεις της κυβέρνησης διαφαίνεται η μελλοντική ανάπτυξη ενός κέντρου μεταμοσχεύσεων για όλη την Ελλάδα, του ΩΚΚ. Στα Αθηναϊκά κέντρα που θίγονται θα πρέπει να προστεθεί και το μεγαλύτερο κέντρο μεταμοσχεύσεων της Ελλάδας που βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη (Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης) το οποίο τόσο το Υπουργείο Υγείας όσο και οι Αθηναϊκές εφημερίδες το αγνοούν παντελώς.
7. Το ΩΚΚ με τη δικαιολογία του ΩΕΜΕΚ και του ΩΠ, με βάση το νόμο, θα δέχεται ετήσια επιχορήγηση από το κράτος ποσόν που θα ανέρχεται στο 20% του προϋπολογισμού του που θα εξαρτάται από τις δαπάνες του ΩΚΚ που δεν μπορούν να προϋπολογισθούν. Μιλάμε για πολλά εκατομύρια ευρώ χωρίς να γνωρίζουμε το τελικό αποτέλεσμα διότι τα μέχρι τώρα αποτελέσματα του ΩΚΚ στις μεταμοσχεύσεις καρδιάς ήταν πενιχρά από άποψη αριθμού. Επιπλέον ο νέος νόμος προβλέπει και έκτακτες επιχορηγήσεις εάν δεν επαρκεί  το 20%.
8. Όλοι γνωρίζουμε ότι η χορήγηση αδείας μεταμοσχευτικού κέντρου σε δημόσιο νοσοκομείο είναι από δύσκολη έως αδύνατη. Το ΩΚΚ με βάση το νόμο έχει την άδεια προκαταβολικά να διενεργεί μεταμοσχεύσεις όλων των συμπαγών οργάνων.
9. Ο Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος για τον έλεγχο του ΩΚΚ. Πρόεδρος του ΕΟΜ την περίοδο 2015 – 2018 ήταν ο κ Α. Καραμπίνης. Ο κ Α. Καραμπίνης ο οποίος με βάση τα στατικά στοιχεία του ΕΟΜ είναι αποτυχημένος (οι πτωματικοί δότες ήταν 3,5/εκ.πλ. το 2015, 4,6/εκ. πλ. το 2016, 6,1/εκ. πλ. το 2017 και 1,5 /εκ πλ. το πρώτο εξάμηνο του 2018, τελευταίοι σε όλη την Ευρώπη) ξαναδιορίστηκε πρόσφατα πρόεδρος του ΕΟΜ. Για ποιο λόγο; Τυχαίνει όμως ο κ. Α. Καραμπίνης να είναι και Διευθυντής Ιατρικής Υπηρεσίας του ΩΚΚ. Τι λέτε κ. Πολάκη; Γιάννης κερνάει Γιάννης πείνει;

Το σχέδιο κυβερνητικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ για την Υγεία, προεκλογικά το 2015 σελ. 40, υπόσχεται «αναδιοργάνωση του ΕΣΥ στην κατεύθυνση ενός ολοκληρωμένου δημόσιου συστήματος υγείας…» …..και παρακάτω «και ανακατανομής των πόρων υπέρ της δημόσιας περίθαλψης». Στην προκειμένη περίπτωση (ΩΚΚ), η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ επιφυλάσσει σκανδαλωδώς  προνομιακή μεταχείριση στο ΩΚΚ, ενώ αφήνει τα αντίστοιχα μεταμοσχευτικά κέντρα  ΕΣΥ να συρρικνώνονται. Ο Ιδιωτικός Τομέας Υγείας στην Ελλάδα  είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος, αναλογικά,  στο Δυτικό κόσμο μετά από τον ιδιωτικό τομέα των ΗΠΑ.  Στην περίπτωση του ΩΚΚ έχουμε ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα και αποδυνάμωση του δημόσιου. Η δημιουργία του ΩΕΜΕΚ δημιουργεί προηγούμενο για όλη την Ευρώπη όπου ο ευαίσθητος τομέας των μεταμοσχεύσεων φεύγει από τον πλήρη έλεγχο του Δημόσιου τομέα και μετακινείται στον ιδιωτικό τομέα^1-16 .

Τι έχετε να πείτε στον Ελληνικό λαό για όλα αυτά κκ Υπουργοί Υγείας;

Γεώργιος Βέργουλας MD, PhD

τ. Διοικητής ΑΧΕΠΑ Θεσσαλονίκης

τ. Διοικητής ΔΝΕΠ Θεσσαλονίκης

τ. Υπεύθυνος Γραφείου Μεταμοσχεύσεων Βόρειας Ελλάδας

τ. Διευθυντής Μεταμοσχεύσεων,  Ιπποκράτειο Ν. Θεσσαλονίκης

Αναφορές

1. Νόμος 1675 ΦΕΚ 208/Α/1986, 2. Νόμος 1397/1983, 3. Νόμος 1579/85, 4. Ν. 2012 ΦΕΚ 28/Α/27.2.1992, 5. Υπ.Απ Α3α /10195, ΦΕΚ 692/Β/25.11.1992, 6. Υπ Απ. Αρ. Υ4α/11432, ΦΕΚ 928/Β/23.12.1993, 7. Υπ. Απ. Α1α/13779/99, ΦΕΚ 235/Β/1.3.2000, 8. Νόμος 2469/97 , ΦΕΚ 38/Α/97, 9. Νόμος 3016, άρθρο 20, ΦΕΚ 30 Α 2003, 10. Υπ. Απ. Υ4α/23981/5.3.2004, 11. Υπ. Απ. Υ4α/71720/2005, ΦΕΚ1043/Β/2005, 12. Νόμος ΦΕΚ 1503 /Β / 23 7.2009, 13. Νόμος ΦΕΚ 1811/Β/ 11 Αυγούστου 2011, 14. Υπ.Απ. Υ4α/127426/11, ΦΕΚ 88/Β/30 Ιανουαρίου 2012, 15. ΦΕΚ 2950. 16. ΦΕΚ 268 / 10 Μαΐου 2018, τεύχος ΥΟΔΔ.